Запрасіць сяброў на святочную мачанку ці парадаваць сям’ю бульбянымі зразамі? Сярод рэцэптаў беларускай кухні шмат такіх, якія сёння задаволяць любых гурманаў.
Мы прапануем 8 беларускіх страў, якія варта гатаваць дома, ды часцей.
1. ЗАЦІРКА
Зацірку гатавалі з пшанічнага, грэцкага ці яічнага прэснага цеста, якое праціралі праз рэшата або паміж рук. Класічнай лічылася малочная зацірка без мяса.
Нам спатрэбіцца: 1,5 шклянкі мукі, 1-2 яйкі, 40 г сметанковага масла, 6-7 шклянак малака, соль.
Прыгатаванне:
Прасеяную пшанічную муку падсмажыць на патэльні без масла да светла-карычневага колеру, дадаць трошкі вады, яйка, масла, соль, старанна перацерці. Атрыманыя камячкі цеста засыпаць у рондаль з кіпячым малаком. Варыць 5-7 хвілін на невялікім агні, памешваючы. Дадаць соль на смак.
2. ХАЛАДНІК
Кіслая страва з бацвіння, буракоў, сныці, шчаўя, якія спачатку адварваліся, потым дробна наразаліся, разводзіліся квасам, сыроваткай, вадой с воцатам і дапаўняліся крышанай цыбуляй і агурком.
Нам спатрэбіцца: 800 г буракоў, 2 свежыя агуркі, 2 яйкі, 120 г зялёнай цыбулі, 4 ст. л. смятаны, воцат, соль, перац, гваздзіка, цукар, кроп.
Прыгатаванне:
Абабраныя буракі варым 1,5 гадзіны, рэжам саломкай або кубікамі. Гатуем марынад: у рондаль наліць 0,5 л вады, дадаць па адной чайнай лыжцы солі і цукру, цытрынавую кіслату або 80 г яблычнага ці спіртавага воцату, перац, гваздзіку. Марынад трэба давесці да кіпення, заліць ім буракі і паставіць у халадзільнік на 8-12 гадзін. У кожную талерку пакласці 1-2 сталовыя лыжкі марынаваных буракоў, парэзаныя агуркі, зялёную цыбулю, кроп. Наліць 250–300 г халоднай вады і 1-2 ст. л. марынаду. Усё перамяшаць, пакласці палову варанага яйка і лыжку смятаны.
3. МАЧАНКА З БЛІНАМІ
Мачанка, як і падобная да яе верашчака, – падкалочаная мукой страва з салам, мясам і каўбасой, у якую макалі бліны і аладкі.
Нам спатрэбіцца: 500 г каўбасы «пальцам пханай», 500 г мясных рабрынак, 100 г несалёнага сала, 100 г грудзінкі або бекону, жменя сушаных грыбоў, 2 цыбуліны, 2 ст. лыжкі мукі, соль, перац на смак.
Прыгатаванне:
Грыбы нанач замачыць, потым адварыць у падсоленай вадзе, булён адцадзіць. Каўбасу і рабрынкі падсмажыць.
На другой патэльні падсмажыць дробна парэзанае сала, дадаць цыбулю. Калі яна стане залацістай, дадаць адвараныя і парэзаныя грыбы. У канцы дадаць парэзаны кубікамі бекон.У сатэйнік пакласці лыжку свінога тлушчу або сметанковага масла і падсмажыць на ім муку да залацістага колеру. Уліць грыбны булён, дадаць цыбулю з грыбамі і каўбасу з рабрынкамі, пасаліць, паперчыць. Закрыць накрыўкай і на паўгадзіны паставіць у духоўку пры 180°С.
За той час, пакуль страва «даходзіць», выпячыце бліны.
4. ДРАНІКІ
А як без іх? Дранікі – адна з самых вядомых і любімых беларускіх страў. Яны сталі папулярнымі яшчэ ў XIX стагоддзі. Дарэчы, страва гэта вельмі сытная, раней дранікі елі на снядак, а не вечарам, як мы робім цяпер.
Нам спатрэбіцца: 1,5 кг бульбы, 1 цыбуліна сярэдняга памеру, 2 яйкі, 0,5 ч. л. солі, мука.
Прыгатаванне:
Бульбу надраць на тарцы, сцадзіць лішні сок. Патаркаваць туды ж цыбуліну, разбіць 2 яйкі і дадаць солі. Старанна перамяшаць, дадаць муку, каб атрымалася бліннае цеста.
Выпякаць бліны на алеі да атрымання залацістага колеру. Выкласці спечаныя бліны ў рондаль або керамічны посуд, разрэзаць на 4 часткі і заліць смятанай (калі заліўку зрабіць на падсмажанай цыбулі з сушанымі баравічкамі, то гэта ўжо будзе святочная страва). Потым рондаль закрыць накрыўкай і на 20 хвілін паставіць у духоўку пры тэмпературы 150°С.
5. КАМЫ
Камы гатавалі з адваранага гароху ці бульбы, якія таўклі ў ступе да атрымання пэўнай клейкасці. Потым фармавалі камякі, якія ставіліся ў печ для атрымання апетытнай скарыначкі.
Нам спатрэбіцца: 100 г гароху, 100 г свіной грудзінкі, 1 ст. л. алею, 20 г белай фасолі, 20 г чырвонай фасолі, 1 ст. лыжка паніровачных сухароў, соль, перац на смак.
Прыгатаванне:
Гарох і белую фасолю замачыць на 6-7 гадзін, адварыць у пасоленай вадзе да поўнай гатоўнасці і разамнуць у кашу, дадаючы соль і перац.
Асобна адварыць замочаную чырвоную фасолю. З кашыцы сфармаваць невялічкія «галкі» (шарыкі), паклаўшы ў сярэдзіну кожнай адну чырвоную фасоліну, абгарнуць у тонка нарэзаную грудзінку і падсмажыць. Падаваць са смятанай, зелянінай, грыбамі.
6. СВІНІНА, ЗАПЕЧАНАЯ З БУЛЬБАЙ
Страва, якая асабліва падабаецца мужчынам, таму што мяса гатуецца адным вялікім кавалкам і атрымліваецца вельмі сакавітым.
Нам спатрэбіцца: 800 г свініны, 2 ст. лыжкі тлушчу, 3 цыбуліны, 12 бульбін, соль, кмен.
Прыгатаванне:
Мяса (адным кавалкам) пасыпаць соллю, перцам, абсмажыць з усіх бакоў на моцна разагрэтым тлушчы. Перакласці на процівень, уліць тлушч, што застаўся ад смажання, пасыпаць кменам, дадаць нарэзаную кружкамі цыбулю, 3-4 ст. л. вады і паставіць у духоўку. Запякаць, паліваючы сокам, які ўтварыўся, да таго часу, пакуль мяса дойдзе да напаўгатоўнасці. Бульбу прыкладна адной велічыні ачысціць, памыць, пасыпаць соллю і пакласці на процівень разам з мясам і, працягваючы паліваць, запякаць да гатоўнасці.
Гатовае мяса тонка нарэзаць, абкласці запечанай бульбай. Падаваць з кіслай капустай.
7. ЗРАЗЫ З БУЛЬБЫ
Ад дранікаў ды клёцак зразы адрозніваюцца тым, што іх робяць з варанай бульбы.
Нам спатрэбіцца: 1 кг бульбы, 300 г ялавічыны, 130 г сала, 2 цыбуліны, соль, перац.
Прыгатаванне:
Палову бульбы ачысціць, надраць на тарцы. Рэшту зварыць у лупінах, ачысціць, прапусціць праз мясарубку, перамяшаць з сырой цёртай бульбай, пасаліць.
Ялавічыну адварыць, прапусціць праз мясарубку, змяшаць з падсмажанай цыбуляй, перцам і соллю. З бульбяной масы сфарміраваць плоскія кружкі, пакласці на сярэдзіну фарш, краі зашчыпаць, надаўшы зразам авальную форму. Абсмажыць з усіх бакоў на сале.
8. КУГЕЛЬ З ГАРОДНІНЫ
Гэта нешта сярэдняе паміж пудынгам і запяканкай.
Нам спатрэбіцца: малады кабачок або цукіні, 2 бульбіны, 2 морквіны, 3 ст. л. мукі, 3 зубкі часнаку, 3 яйкі, кроп, соль, куркума.
Прыгатаванне:
На буйнай тарцы нацерці вымытую і абабраную гародніну. Часнок і кроп дробна парэзаць і дадаць у гародніну. Пасаліць, дадаць куркуму, яйкі, муку і перамяшаць.
У форму для выпякання, змазаную алеем, выкласці сумесь і запякаць у духоўцы, нагрэтай да 180° С, да атрымання залацістай скарыначкі.
Падрыхтавала Алена СМУСЯНОК.
