Хто працягвае ствараць летапіс Храпкава

На ціхай маляўнічай вуліцы Будаўнічай у Храпкаве стаіць прыгожае, нібы казачнае збудаванне.

З вясны па восень яно літаральна патанае ў кветках. А ўнутры ўсё шчыльна застаўлена кнігамі і часопісамі.

Мы завіталі ў госці да сховішча карысных ведаў – Храпкаўскую бібліятэку-клуб-філіял. Яго кіраўнік Таццяна Серада – сапраўдны летапісец свайго краю, які некалькі дзесяткаў год назад стаў ёй родным. Таццяна Пятроўна, акрамя шматлікіх прафесійных абавязкаў, займаецца яшчэ адной важлівай справай – зберагае і дапаўняе летапіс вёскі Храпкаў, які дагэтуль стваралі яе калегі. Фактамі адтуль яна і падзялілася.

Напрыканцы ХХ стагоддзя беларускія археолагі знайшлі курган з 11 насыпаў у 1 км на поўдзень ад вёскі Храпкаў. Гэта знаходка сведчыла: месца аблюбавана людзьмі са старажытных часоў. Паводле пісьмовых крыніц, вёска была вядомая з 1590 года ў складзе Кіеўскага павета Каралеўства Польскага.

Як паведамляе артыкул у беларускамоўнай Вікіпедыі, першыя сведкі пра Храпкаў зафіксаваны ў сувязі з пратэстам у Кіеўскім гродскім судзе пана Шчаснага Харлінскага, падкаморага кіеўскага, на адрас князя Аляксандра Вішнявецкага, старасты чаркаскага. Нібыта той «наслаў некалькі соцень падданых сваіх брагінскіх на чале з ураднікам Кірыянам Вайніловічам на вёскі Храпкаў, Навасёлкі, Багушы і Руднае, да ключа Астраглядавіцкага прыналежныя, а яны людзей збілі і скалечылі, каморы і іншыя будынкі пашкодзілі, начынне рознае, худобу з быдлам пазабіралі і да ключа Брагінскага адвялі».

Ад гэтага часу і да рэформеннага ўжо ў Расійскай імперыі перыяду Храпкаў належыў тым самым уладальнікам, што і Астраглядавічы з Хойнікамі: Мікалаю Абрамовічу (Абрагамовічу), Максіміліяну Бжазоўскаму, князям Шуйскім, сямейству Прозараў.

Вёска згадваецца таксама ў інвентарызацыі мястэчка Хойнікі, складзенай 20 сакавіка 1721 года. У гэты час Ізаф Парышэвіч, біскуп Волоскі, князю Мікалаю Шуйскаму, харунжаму Берасцейскаму прадае маёнтак Хойнікі. У вёсцы Храпкаў меўся фальварак і жылі 8 сем’яў.

20 сакавіка 1868 г. Мінская палата крымінальнага і грамадзянскага суда паведамляе пра пераход маёнтка Юзефава ад вёскі Храпкава ад памешчыка Мечыслава Уладзіслававіча Прозара да Канстанціна, Уладзіслава, Марыі, Сафіі і Станіслава Мечаслававіча Прозараў. У гэты час 131 чалавек жыве ў вёсцы.

Згодна са спісамі сельскіх таварыстваў Рэчыцкага павета Мінскай губерні, складзеным 1 студзеня 1870 г., у вёсцы Храпкава жылі 116 сваіх сялян і 22 аднадворцаў, якія адносяцца да воласці.

Да канца ХІХ і ў пачатку ХХ стагоддзя вёска Храпкава інтэнсіўна расце. Ужо ў адпаведнасці з алфавітным спісам населеных мясцовасцяў Мінскай губерні, апублікаваным у 1909 годзе, у вёсцы жылі 95 сем’яў, было 527 чалавек. У гэтым спісе ўжо называецца Храпкаўская аколіца, дзе пражывала 16 сем’яў са 112 чалавек.

Пасля адмены прыгоннага права ў 1861 годзе сяляне атрымалі невялікія надзелы зямлі і больш заможныя набылі іх. Напрыклад, маецца запіс за 29 снежня 1894 г. жыхар вёскі Храпкаў Іпаліт Глінскі папрасіў прадаць яму 26 гектараў зямлі, якія ён раней арандаваў у землеўладальніка.

З гісторыі вядома, што ў вёсцы Храпкаў была драўляная царква, якая згарэла ў 1913 годзе. Замест царквы каля могілак была пабудавана драўляная капліца, якую, на жаль, спалілі фашысты ў час Вялікай Айчыннай вайны.

Падрыхтавала Алеся ЯЧЫЧЭНКА.

Фота аўтара і з інтэрнэту.